Κριτική ταινίας
Enemy – Ο άνθρωπος αντίγραφο
Μία ταινία του
Καναδού Denis Villeneuve
του 2013 με πρωταγωνιστή τον Αμερικανό «μπλοκμπαστερά» Jake Gyllenhaal. Βασισμένη στην
ομώνυμη (Homem Duplicado)
νουβέλα του Πορτογάλου νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάνγκου.
Ο συνεσταλμένος
καθηγητής ιστορίας Άνταμ πηγαινοέρχεται στη δουλειά, συζεί με τη φίλη του
έχοντας μία χλιαρή σχέση και γενικά αισθάνεται ότι ζει μία κάπως επίπεδη ζωή.
Σε μία καθημερινή (και κατά τα φαινόμενα τυχαία και αθώα) συζήτηση μ’ έναν
συνάδελφο, ο δεύτερος του προτείνει κάποια ταινία και ο Άνταμ πηγαίνει να
νοικιάσει το dvd για να τη δει. Βλέποντάς την, παρατηρεί ένα κομπάρσο που του
μοιάζει καταπληκτικά. Αποφασίζει να ψάξει να βρει τον ηθοποιό και τελικά
καταφέρνει να τον συναντήσει. Ο Άντονι είναι ένας τριτοκλασάτος ηθοποιός που
ζει με την έγκυο σύζυγό του σ’ ένα διαμέρισμα και μάλλον αισθάνεται ότι η
δουλειά του είναι επιφανειακή και ανούσια.
Η σκηνοθεσία της
ταινίας έχει κάτι από David Lynch
με μία αίσθηση παράδοξης ονειρικής κατάστασης. Σ’ αυτό το κλίμα γίνονται και οι
συναντήσεις του Άνταμ με τον Άντονι, οι οποίοι εμφανισιακά μοιάζουν σαν δύο
σταγόνες νερό. Αρχίζει σταδιακά να υποβόσκει μία αίσθηση φθόνου του ενός για
τον άλλο. Ο Άνταμ φθονεί αυτό που ο ίδιος θεωρεί σαν ενδιαφέρουσα, τη ζωή ενός ηθοποιού.
Μπαίνει κρυφά στο διαμέρισμά του και παρακολουθεί την έγκυο γυναίκα του Άντονι,
φθονώντας το συζυγικό βίο και το γεγονός ότι ο Άντονι κατάφερε ν’ αφήσει έγκυο
τη γυναίκα του, θαυμάζοντας το μυστήριο της εγκυμοσύνης. Ο Άντονι από την άλλη,
φθονεί την ακαδημαϊκή καριέρα του Άνταμ. Ενώ τον αγχώνει η εγκυμοσύνη της γυναίκας
του, φθονεί αυτό που εκείνος θεωρεί σαν παθιασμένη και χωρίς πιεστικές
δεσμεύσεις, τη σχέση που έχει ο Άνταμ με τη φίλη του.
Μία ενοχλητική
κατάσταση/σκέψη που ενδεχομένως κάποια στιγμή μας έχει ταλαιπωρήσει όλους,
σχετικά με τις επιλογές που κάναμε στη ζωή μας και το πώς αλλιώς θα μπορούσαμε
να είμαστε αν δεν ήμασταν αυτό που είμαστε! Σκέψεις που αν μας κολλήσουν στο
μυαλό με τον εφιαλτικό τρόπο που ο Άνταμ φθονούσε τον Άντονι (και το
αντίστροφο) είναι ικανές να μας αρρωστήσουν και να μας οδηγήσουν σε ακραίες
πράξεις. Μία κατάσταση που μας οδηγεί να δημιουργήσουμε με το μυαλό μας τον
εχθρό μας, αντιμετωπίζοντας τον άλλο σαν τέτοιο. Έναν εχθρό που έχει αυτό που
δεν έχουμε και (σε ακραίες περιπτώσεις) θα κάνουμε τα πάντα για να του το
πάρουμε και να τον βλάψουμε, βλάπτοντας πρώτα απ’ όλα τον εαυτό μας.
