Τρίτη 8 Οκτωβρίου 2013

Η ζωή του Πι και το ζήτημα της ύπαρξης του Θεού

Σκέφτομαι και ξανασκέφτομαι τη χθεσινή ταινία (πράγμα πολύ καλό, αν σκεφτείς ότι όλο και σπανιότερα γυρίζονται ταινίες που μας κάνουν να σκεφτόμαστε, πόσω μάλλον να σπαζοκεφαλιάζουμε. «Η ζωή του Πι» ήταν μία σπαζοκεφαλιά και μία εύκολη παγιδούλα. Αλλά τώρα που το σκέφτομαι, ακριβώς έτσι είναι η πίστη και το ζήτημα της ύπαρξης του θεού. Μια σπαζοκεφαλιά για μερικούς και μία εύκολη παγίδα γι’ άλλους. Ήταν τόσο συγκινητική και μαγική η εκδοχή του ναυαγίου με την τίγρη της Βεγγάλης και τόσο ρεαλιστικά πεζή η εκδοχή του μάγειρα που η πρώτη απάντηση που θα ερχόταν στα χείλη των περισσοτέρων μετά την ερώτηση του Πι για το ποια ιστορία προτιμούμε, θα ήταν αυτή που έδωσε και ο ακροατής του. Η πρώτη απάντηση, η αυθόρμητη, αυτή που διατηρεί ακόμα την επήρεια της μαγικής χρυσόσκονης. Πώς όμως αυτή η ιστορία θα μας κάνει να πιστέψουμε ότι υπάρχει θεός (όπως ισχυρίζεται στην αρχή της ταινίας ο Πι); Το ότι διαλέγουμε το παραμύθι σημαίνει/αποδεικνύει ότι υπάρχει θεός; Το άλμα που επιχειρεί να κάνει ο Πι θεωρώ ότι είναι άτοπο. Για να το σκεφτούμε λίγο καλύτερα. Ένα αντεπιχείρημα με τη βοήθεια του σοφού Αισώπου θα είχε ως εξής. Έχουμε έναν έξυπνο άνθρωπο, που χειρίζεται δυνατά το λόγο. Θέλει, λοιπόν, να μας δώσει ένα παράδειγμα για το πώς η αλαζονεία μπορεί ν’ αποβεί καταστροφική, ή για το πώς εάν έχουμε υπομονή μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους μας ή για το πώς εάν θεωρούμε κάποια πράγματα δεδομένα, μπορεί να διαψευσθούμε ή αν είναι φοβερός ρήτορας, μπορεί να μας δώσει ένα παράδειγμα που να περιλαμβάνει όλες τις παραπάνω απόψεις κι ακόμα περισσότερες. Αντί, λοιπόν, να μας πει ευθέως τι θέλει (π.χ. έχε υπομονή και θα αμειφθείς) μας λέει έναν μύθο. Το μύθο του λαγού και της χελώνας. «Προφανώς» και πρόκειται για παραμύθι, αφού στην πραγματικότητα τα ζώα δε μιλάνε με «ανθρώπινη λαλιά», ούτε, βέβαια, ποτέ θα διοργάνωναν έναν αγώνα δρόμου. Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι εάν όντως ο λαγός έκανε αγώνα δρόμου με τη χελώνα κι αν πρέπει να δεχθούμε αυτήν την εκδοχή σαν αληθινή, αλλά το νόημα, το δίδαγμα της ιστορίας. Τι σημασία έχει εάν υπήρχε η τίγρης ή όχι στη βάρκα; Τι σημασία έχει εάν έκαναν όντως αγώνα δρόμου ο λαγός και η χελώνα; Τι σημασία έχει εάν υπάρχει θεός και πως σχετίζεται αυτό με το ποια εκδοχή θα επιλέξουμε να πιστέψουμε; Σημασία έχει η ουσία της ιστορίας, το νόημα, το δίδαγμα. Σημασία έχει ότι ο Πι βίωσε κάποια εμπειρία που γέννησε συναισθήματα που του έδωσαν πνευματική δύναμη, η οποία του έδωσε τη σωματική ικανότητα, το κουράγιο, να προχωρήσει, να γαντζωθεί από τη ζωή και να συνεχίσει μέχρι να φτάσει σε κάποια στεριά και να σωθεί. Να σωθεί πραγματικά από το ναυάγιο και πνευματικά από την «άσκοπη» περιφορά της ύπαρξής μας στον πλανήτη γη με τη βοήθεια της τίγρης, της πίστης. Σημασία έχει η υπομονή, η επιμονή κι όλα τ’ άλλα που διδάσκουν τόσο η ιστορία του Πι, όσο και η ιστορία του Αισώπου. Σημασία έχουν όλα τα νοήματα όλων των παραμυθιών που διδάσκουν οι θρησκείες (που πολλές φορές είναι κοινά) κι αν έχουμε τη διάθεση να τα εφαρμόσουμε στη ζωή μας. Είναι, δηλαδή, ανάγκη να πιστέψουμε στην πραγματική ύπαρξη της τίγρης, του λαγού ή του θεού; Νομίζω ότι αυτό είναι τουλάχιστον αδιάφορο. Σημασία έχει να πιστέψουμε στον εαυτό μας και σ’ όλες τις αρετές (εντάξει, είναι παλιομοδίτικη η λέξη, αλλά δε μου ‘ρχεται άλλη) που θα θέλαμε να έχουμε. Εμείς και οι άλλοι.


1 σχόλιο:

  1. Οσο αναφορα το κομμάτι του Θεου και της περιπέτειας της ζωης του Πι, αυτο που εγω καταλαβα, ειναι οτι και στην (προσωπικη) ζωη μας συμβαίνουν απίστευτα πράγματα, αλλα προτιμούμε να τα υποβιβάσουμε, να τους δώσουμε ονομα ή μια περιγραφή ωστε να γινουν πιστευτά/κατανοήτα ή να μην ακουγονται παρεξενα στα αυτια των αλλων. Το απιστευτο ταξιδι του ΠΙ, επρεπε να μπει σε στενα καλουπια για να γινει πιστευτό. Ετσι πολλοι βάζουν σε τετοια καλουπια την ζωη μας γιατι ο "θεος" για αυτους μοιαζει μια ιστορια που δεν μπορει να γινει πιστευτή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή